Om verdere opwarming van de aarde te voorkomen, willen we binnen één generatie onafhankelijk zijn van fossiele energie (in 2050). Om daar te komen moeten we onze huidige inspanning verhogen. In 2030 willen we dat 60% van de CO2-uitstoot is afgenomen (ten opzichte van 1990).
GroenLinks wil dat de energietransitie eerlijk verloopt. Daarom hanteren we de volgende uitgangspunten:
- We zetten stevig in op energiebesparing. Immers, wat je bespaart hoef je ook niet op te wekken. We verminderen ons energieverbruik in 2030 25% ten opzichte van 2020.
- De sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Iedereen moet kunnen meedenken en meedoen met de energietransitie. We zorgen voor betaalbare oplossingen en ondersteunen inwoners met een smalle portemonnee, zodat juist zij kunnen profiteren van energiebesparing. Hiermee voorkomen we energiearmoede.
- We grijpen de kansen die de energietransitie ook met zich meebrengt met beide handen aan. We leiden mensen met afstand tot de arbeidsmarkt op voor nieuwe ‘groene banen’ en laten lokale gemeenschappen meeprofiteren van de opbrengsten.
- We zien de klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis niet los van elkaar. De opgave is tweeledig: hoogwaardige natuur ontzien en verbeteren van gebieden met lage natuur- en landschapswaarden.
We beperken het energiegebruik van de gemeente en bedrijven
- Gemeentelijke gebouwen zoals scholen en sporthallen worden zo snel mogelijk energieneutraal. Alle daken van gemeentelijke gebouwen worden zonnedaken, waar inwoners financieel in kunnen deelnemen.
- We gaan flink besparen op energie door de openbare verlichting slimmer te maken en versneld over te gaan op ledverlichting. Met sensoren zorgen we ervoor dat verlichting niet onnodig brandt als er niemand in de buurt is.
- Bedrijven moeten volgens de wet alle energiebesparende maatregelen treffen die binnen 5 jaar terug zijn verdiend. De gemeente brengt de mogelijkheden actief onder de aandacht bij bedrijven. Bij bedrijven die niet snel genoeg energiebesparende maatregelen nemen, treedt de gemeente handhavend op.
We zorgen dat de energietransitie betaalbaar blijft
- We versnellen het isoleren en energiezuinig maken van sociale huurwoningen, zodat huurders profiteren van energiebesparing. Huurders krijgen ook mogelijkheden om zelf isolerende maatregelen te treffen en duurzame energie op te wekken. We maken hierover afspraken met woningbouwcorporaties.
- Huishoudens met een goedkope koopwoning krijgen de mogelijkheid om een gratis duurzaamheidsscan uit te laten voeren. Daarnaast komt er een subsidieregeling voor de verduurzaming van de goedkope particuliere woningvoorraad.
- Door de aanpak met energiecoaches uit te breiden, worden inwoners met een kleine beurs koplopers op het gebied van energiebesparing. De energiecoaches geven inwoners praktische besparingstips, isolatieadvies en de benodigde hulpmiddelen. Hiermee worden al snel honderden euro’s op de energierekening bespaard. Door mensen zonder baan tot energiecoach op te leiden slaan we drie vliegen in één klap: we verbruiken minder energie, de energierekening gaat omlaag en we helpen mensen aan het werk.
- Wanneer op basis van bijzondere bijstand witgoedapparatuur wordt aangeschaft (bijvoorbeeld een wasmachine of koelkast), dient de bijdrage toereikend te zijn voor een zo energiezuinig mogelijke keuze, zodat de bijbehorende energielasten laag zijn.
- Voor 70+-ers zal speciale aandacht moeten komen omdat zij in de meeste gevallen de investering niet terug gaan verdienen.
We ondersteunen energiecoöperaties en bevorderen lokale zeggenschap
- We ondersteunen energiecoöperaties en dorpsprojecten waarbij de zeggenschap over de energieproductie meer in handen van inwoners komt. Daarbij blijven we voorstander van dorpswindmolens zoals de windmolen bij Reduzum.
- Samen met de Provincie onderzoeken we de realisatie van een lokaal/ regionaal energiebedrijf voor grotere energieprojecten. Daarmee vergroten we de zeggenschap over onze energie en zorgen we dat opbrengsten terugvloeien naar de gemeenschap.
- Er komt een budget voor de ondersteuning van energie-experimenten van inwonersorganisaties.
We wekken energie lokaal, duurzaam en natuurvriendelijk op
- We benutten zoveel mogelijk daken, parkeerterreinen, carports en geluidswallen voor zonne-energie, zodat er geen onnodig ruimtebeslag in het landschap plaatsvindt. Waar dit geen ruimtelijke impact heeft, maken we dit vergunningsvrij. De gemeente stimuleert zonne-energie door gezamenlijke inkoopacties, voorlichting en het beschikbaar stellen van daken op gemeentelijke gebouwen.
- We willen alleen ruimte bieden voor nieuwe zonneweides waarin dorpen en wijken stevig financieel participeren en die worden gecombineerd met de aanleg van nieuwe natuur. Plekken met hoge natuurwaarden of landschappelijke waarden worden daarbij ontzien.
- Groot knelpunt voor verdere verduurzaming de komende jaren is de beperkte capaciteit van het elektriciteitsnetwerk. De gemeente bevordert daarom innovaties op het gebied van energieopslag en uitwisseling tussen netwerken. Daarnaast willen we dat er meer onderzoek komt naar innovatieve energietechnieken die nog niet (op grote schaal) beschikbaar zijn voor de gebouwde omgeving zoals aquathermie en waterstof.
- Om inwoners keuzemogelijkheid te geven (naast het elektriciteits- en gasnetwerk), zetten we in op de realisatie van warmtenetten. Naast aardwarmte van grote diepte (geothermie) kan restwarmte van bedrijven worden geleverd aan een groter warmtenet. Daarbij streven we naar een open warmtenet, waar meerdere leveranciers op kunnen aansluiten. Ook ondersteunen we kleinschalige initiatieven van energiecoöperaties of warmteschappen.
- Windmolens nemen relatief weinig ruimte in beslag en zijn beter in te passen in het elektriciteitsnet. Uiteraard moeten windmolens goed passen bij de schaal van het landschap, bijvoorbeeld langs snelwegen. Bij dorpen en boerdijen bieden we mogelijkheden voor kleinere solitaire windmolens.
- Om het landschap zoveel mogelijk te ontzien verkennen we in de omgeving van Leeuwarden de mogelijkheden voor een goed ingepast energiepark waar een substantieel deel van de energie voor onze gemeente kan worden opgewekt.
- Wij zien het (grootschalig) verbranden van biomassa of het stoken van hout niet als een duurzame oplossing voor het energievraagstuk. Houtstook draagt substantieel bij aan fijnstof en andere schadelijke stoffen in de lucht. De gemeente ontmoedigt daarom het stoken van hout.
- GroenLinks is tegen de grootschalige vergisting van mest als duurzame energievoorziening. Mest heeft zelf een beperkte energie-inhoud, waardoor er voedsel en andere producten mee moeten worden vergist die ook als veevoer kunnen worden ingezet. Wij zien liever dat de dierlijke mest rechtstreeks op het land wordt gebracht (in plaats van kunstmest). Dit past beter binnen de natuurinclusieve kringlooplandbouw die we voor ogen hebben (zie paragraaf 2.6).