Voorzitter, in de brief lezen we dat het college positief tegenover het verzoek van het COA staat om de haalbaarheid van een permanente regionale opvanglocatie (ROL) in onze gemeente te onderzoeken. Het zal weinigen verbazen dat wij als PAL GroenLinks deze positiviteit fijn vinden. Opvallend aan de inspraakreacties is het grote aantal burgers en instellingen dat juist kansen ziet. Natuurlijk zijn er ook inspraakreacties vol met aannames met betrekking tot asielzoekers in relatie tot criminaliteit en druipend van islamofobie. Laten we ook deze geluiden serieus nemen, want het draagvlak is in dezen heel belangrijk! Overigens geeft een aantal reacties voor ons pijnlijk helder aan in welke mate discriminatie en racisme nog steeds leven in de samenleving. Gelukkig hebben we het recentelijk uitgekomen rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) ‘Samenleven in verscheidenheid’ dat stelt dat het idee van migratie en de daaraan verbonden integratie zoals in de jaren 80 en 90 voorbij is. Er is een nieuwe tijd aangebroken, eentje waar we als samenleving moeten beseffen dat migratie een structureel fenomeen is en dat het nu aan gemeentes is om een nieuwe vorm te ontwikkelen die daarbij past.
Belangrijk hierbij is om te beseffen dat de asielmigratie (dus vluchtelingen) maar een beperkt percentage uitmaakt van de totale migratie naar Nederland, namelijk slechts 9.9% (oftewel 1 op de 10 immigranten). De overige 90% bestaat uit kennis- en arbeidsmigranten en deze groep wordt volgens het WRR steeds belangrijker voor onze economie. Hiermee is verbonden dat migratie veel minder statisch wordt en dat de gedachte van integratie eigenlijk vervangen dient te worden met snelle inzet op participatie. Immers, cijfers laten zien dat na 5 jaar 50% van de migranten en na 10 jaar 70% van de migranten alweer vertrokken is.
Terug naar de vraag vanuit het COA inzake wensen en bedenkingen. Wij dienden in 2018 een motie ingediend dat er 1 multidisciplinair expertiseteam zou moeten komen dat ontschot binnen de gemeente zou moeten gaan werken in de begeleiding van statushouders. 1 loket, 1 generieke voorziening, dat is ook wat de WRR nu als dringend advies geeft, om vanaf dag 1 de informatie en begeleiding te bieden aan eenieder die zich als niet-Nederlander in Nederland vestigt. Bij zo’n loket zou alles te vinden moeten zijn wat je maar kunt bedenken: van hoe kom ik aan een huis tot diplomawaardering en van waar moet ik zijn voor de taalcursus tot hoe zit het met de regels omtrent vuilnis. In Canada zijn deze ontvangstcentra al langer ingeregeld en dit wordt gezien als voorbeeld.
Zo'n loket, een generieke voorziening dus, zou wat ons betreft uitstekend passen binnen de muren van deze ROL. We zijn echter terughoudender om op het eventuele AZC allerlei zaken op te tuigen speciaal voor asielzoekers en statushouders. Een fietscursus kan prima aangeboden worden vanuit het buurthuis en hoewel er zeker iets is te zeggen is voor het aanbieden van intensieve taaltrainingen om nieuwkomers snel mee te kunnen laten draaien in het maatschappelijke leven, de sportclub en op reguliere scholen. In hetzelfde WRR-rapport wordt dan ook juist het belang van investeren in de klassieke voorzieningen als de bibliotheek, het actief faciliteren van lichte vormen van activiteiten om toevallige ontmoetingen tussen mensen van verschillende afkomst en pleit voor terugkeer van het opbouwwerk. Alles om het feit dat samenleven ingewikkelder wordt met veel mensen met verschillende achtergronden en dus stevig in te zetten op het locale incorporatievermogen. Wij zijn dan ook een groot voorstander dat de gemeente in samenspraak met het COA als basis van het vestigen stevig gaat investeren in de sociale cohesie vanaf dag 1. Dus inzetten op verbinding met de buurt en met Leeuwarden. Dit sluit ook naadloos aan op de doelstelling van de nieuwe wet inburgering. Deze wordt nu ingeregeld en in deze nieuwe wet staan taal en participatie centraal en ligt de verantwoordelijkheid voor uitvoering niet langer bij de persoon zelf of de markt zoals nu, maar bij de gemeente!
Dan nog een punt dat we als PGL graag willen maken. We vinden het een geweldig plan om op dit AZC een vorm van gemixte bewoning mogelijk te maken met bijv. studenten en urgentiegevallen. Mooie voorbeelden hiervan zijn elders in Nederland voor handen, bijvoorbeeld Plan Einstein in Utrecht en Startblok Riekerhaven in Amsterdam. We zouden het fijn vinden als dat hard gemaakt wordt en niet bij een plan blijft en daarmee gestimuleerd en gefaciliteerd wordt dat de bewoners onderling net als de omwonenden onderling participeren. Een locatie dus liever die in aan die voorbinding bijdraagt en niet ergens weggestopt op een afgelegen locatie. We zien opties genoeg (bij Blitseard of De Zuidlanden).
In dat plan zou dan ook variatie in de samenstelling van units moeten zijn. Denk om het proces van gezinshereniging in de huisvesting. Zorg voor geschikte woningen als er een gezinshereniging loopt en zorg daarbij ook voor voldoende huisvestingsmogelijkheden bij omringende en aangesloten gemeentes. Maak beleid ten aanzien van de doelgroep statushouders in relatie tot woningcorporaties en let daarbij op spreiding en de draagkracht van wijken en buurten. Natuurlijk gaan wij uit van circulair bouwen en hopen we dat we gaan kiezen voor een onderkomen dat ook na de gestelde vijf jaar gebruikt kan worden om het hoofd te bieden aan de woonvormen waar we nu een tekort aan hebben.
Kortom: wij zijn enthousiast, zien kansen, maar zien ook de noodzaak om een stevige visie om te zetten in concrete plannen om dit tot een succes te maken. Laten we vooral starten met de vragen hoe, in welke vorm en waar het asbsorptievermogen in de Leeuwarder context het beste zou werken. Gevolgd door welke woonbehoefte is er voor welke groepen en in welke vorm die het meest duurzaam en vanuit de meest wenselijke vorm de sociale cohesie versterken zal zijn. We wensen iedereen veel wijsheid toe met de vervolgstappen en langs deze weg ook veilige en gelukkige feestdagen!