Helemaal in de Noord Oost-hoek van de gemeente Leeuwarden ligt Feinsum. Op de Friese klei zijn de boeren hier akkerbouwers. Een van hen is Klaas Hoekstra (62). Samen met zoon Erik heeft hij een akkerbouwbedrijf. Klaas heb ik leren kennen op bijeenkomsten van GroenLinks Leeuwarden. Ja in een Nederland van omgekeerde vlaggen en boze boeren is hij lid van onze partij. Sinds verleden jaar ook bestuurslid van de afdeling Leeuwarden. Klaas: ‘Ik ken geen ander GroenLinks-lid die ook boer is’. Genoeg reden om hem eens thuis te bezoeken. Zeker met het oog op de actualiteit. Een kleine impressie. over de balans tussen voedselzekerheid en waterkwaliteit aan de keukentafel bij Klaas. Over de urgentie: ‘We hebben te veel tijd verspeeld om op tijd te anticiperen. We wisten het maar deden niks’. En het benadrukken van de overeenkomsten in plaats van de verschillen: ‘Eltsenien wol toch skjin wetter, skjinne loft en in leefbere ierde?! Wa kin dêr tsjin wêze?’ Het probleem is volgens Klaas wat je doen moet om daar te komen.
Circulair
‘Het antwoord is volgens mij de kringlooplandbouw’, stelt Klaas Hoekstra. ‘En dat principe geldt voor de hele economie. In de toekomst zullen we moeten zoeken naar een nieuw circulair evenwicht. De maat daarbij is wat de aarde kan opbrengen en hoe kunnen wij het doorgeven aan onze pake- en beppesizzers? Dan kom je ook bij de balans tussen voedselzekerheid aan de ene kant en de kwaliteit en kwantiteit van zoet water aan de andere kant. De problematiek van de verzilting van de grond en het grondwater is voor de maatschap Hoekstra nog hanteerbaar. Per gewas is de impact van de verzilting ook verschillend. Uien hebben er last van, bieten veel minder.
Kaderrichtlijn Water
Verleden week kwam het Wetterskip met het nieuws dat ons gezuiverde rioolwater nog vol zit met chemicaliën. Genoeg aanleiding om meteen te beginnen over de waterkwaliteit. Essentieel daarbij is volgens Klaas de Europese Kaderrichtlijn Water. Hieraan moet Nederland in 2027 voldoen. ‘Het is een duidelijke afspraak, maar Nederland gaat deze normen niet halen. Dat komt vooral omdat afgelopen jaren helemaal geen voortgang is geboekt’. Die Kaderrichtlijn Water is volgens Klaas hét instrument om nu te gebruiken. Partijen kunnen er laconiek over doen en de boel uitstellen, maar de rechter zal zich er straks aan houden. Het is nu de tijd om daarop in te spelen. ‘Mast dansje as de muzyk spielet’. Feit is ook dat ons rioolwater lang niet schoon is. Er zitten veel resten van geneesmiddelen in.' ‘Maar ook PFAS, microplastics en ga zo maar door’, aldus Klaas.
Naast de Kaderrichtlijn Water is en nog een afspraak, het Uitvoeringsprogramma Toekomstvisie gewasbescherming 2030. Dit programma moet leiden tot een beperking van de emissies van gewasbeschermingsmiddelen uit de land- en tuinbouw naar het oppervlaktewater tot bijna 0 in 2030. 'Dat betekent geen gewasbeschermingsmiddelen, of het gebruikt in ieder geval drastisch verminderen. Het betekent ook de omkering van ‘Ja, mits’ naar ‘Nee, tenzij’. We zullen daarom ook steeds robuustere gewassen krijgen. Net zoals met de plofkip. Nu heb je vooral de Beter Leven kip die minder antibiotica krijgt.'
’Zorg is wel dat er niet op tijd robuustere rassen beschikbaar komen.' Volgens Klaas helpen nieuwe DNA-technieken zoals Crisper-Cas technologie om gewassen zo aan te passen dat ze beter bestand zijn tegen klimaatverandering. Naast Biologische landbouw is dat volgens hem een weg naar meer duurzame landbouw.
Op de fiets
Wat kun je concreet doen? ‘Ik vlieg zelf niet meer. Een bijeenkomst in Ierland een paar jaar geleden was het keerpunt. Ik ben niet gegaan.’ En hier in de buurt? Ik zie Klaas op avonden in de stad steevast op de fiets. ‘Ik ben in een half uur in de stad, dat is het voordeel van een elektrische fiets.'
