Gemeentelijke financiën

Voor de gemeente geldt dat de financiële basis op orde is en de vooruitzichten zijn zeker niet onaardig. Waar veel gemeentes er dit jaar niet in slagen om een sluitende meerjarenbegroting te presenteren, lukt dat in Leeuwarden wel.  Ook hebben we de kans om incidentele investeringen te doen met de middelen die we eerder opzij gezet hebben in drie fondsen. Als GroenLinks kijken wij uit naar de toekomstige investeringsvoorstellen.

Ik kan het hierbij niet laten om het mogelijke investeringsvoorstel voor het vergroenen van schoolpleinen uit te lichten, een plan wat ook terug te vinden is in ons verkiezingsprogramma. Door schoolpleinen te vergroenen kan elk kind elke dag met natuur in aanraking komen. Hoe mooi zou het zijn als we hierbij ook de aanleg van moestuinen betrekken, zodat ieder kind in aanraking komt met gezond voedsel.

Bestaanszekerheid

Waar we als gemeente ruimte hebben om te investeren, geldt dat voor veel Leeuwarders niet. Steeds vaker is er aan het eind van hun geld nog een stukje maand over. Vandaag meldde het CBS dat vorig jaar bijna 7000 Leeuwarders moesten rondkomen van een inkomen onder de armoedegrens. Wij vinden dat iedereen recht heeft op bestaanszekerheid: een bestaan met voldoende inkomen, een dak boven je hoofd, toegang tot onderwijs en zorg en een financiële buffer. Dit is nodig om mee te kunnen doen in de samenleving.

In dat kader zijn wij ook blij in de begroting te lezen dat er volgend jaar een vervolg gegeven wordt aan de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek rondom de maatschappelijke participatie van volwassenen. Als GroenLinks pleiten wij al jaren voor een Leeuwpas voor alle Leeuwarders. Deze pas geeft korting op activiteiten die maatschappelijke participatie bevorderen, zoals sport, cultuur en het gebruik van het openbaar vervoer.

Ook zijn wij heel blij dat onze vurige wens om een pilot te beginnen met basisbanen werkelijkheid wordt. De gemeente Groningen begon in 2020 al met de ontwikkeling van basisbanen. De eindevaluatie hiervan bevat de conclusie dat basisbanen lonen. Zowel voor de basisbaners zelf, als voor de maatschappij als geheel. We hopen dat in Leeuwarden goed gekeken wordt naar de succesfactoren en werkwijze in Groningen waarin de mens overduidelijk centraal staat. Daarnaast juichen wij het toe dat de deeltijdpremie verhoogd is naar 25%.

Betaalbaar wonen

Bij bestaanszekerheid hoort ook een dak boven je hoofd. Onlangs bracht het CBS naar buiten dat het aantal daklozen in Nederland zou zijn gedaald, maar dat lijkt in Leeuwarden en andere grote steden niet het geval. Als gemeente zetten we mooie stappen, getuige bijvoorbeeld het plan voor Skills in de Stad aan het Jacob Catsplein. Maar er moet meer gebeuren.

We zijn al Fries kampioen woningtransformatie, maar de behoefte aan betaalbare woningen blijft onverminderd groot, zowel in het koop- als huursegment. Samen met de PvdA komen wij met een motie om met een uitvoeringsprogramma te komen om tot 30% sociale woningbouw in het nieuwbouwprogramma te komen. Daarnaast zullen we stappen moeten blijven zetten om de particuliere huursector eerlijker te maken, te beginnen met de invoering van een opkoopbescherming.

Infrastructuur & Mobiliteit

Met het later dit jaar vast te stellen beleidskader mobiliteit kunnen we onze ambities op het gebied van gezonde en duurzame mobiliteit volgende jaren vorm geven. GroenLinks vindt het daarbij belangrijk dat we kwetsbare verkeersdeelnemers beschermen. De meeste ongevallen vinden plaats op 50 km/uur wegen en bij meer dan de helft van de ongevallen zijn fietsers en bromfietsers betrokken. Het is fijn om te lezen dat het college naar aanleiding van onze motie uit 2021 nu voornemens is om de norm van 30 km per uur binnen de bebouwde kom als uitgangspunt te hanteren. De stappen die het college hiervoor volgend jaar wil zetten, kunnen rekenen op onze instemming.

Duurzame energie

Ik zei het in mijn inleiding al: het is belangrijk om een goede crisis niet onbenut te laten. Dat geldt ook voor de energiecrisis. Vorig jaar hebben we een deel van de algemene reserve ingezet om de grootste klappen op te kunnen vangen voor inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven die niet in aanmerking kwamen voor steun van het rijk. Ziet het college ook dit jaar ruimte om een stap extra te zetten? Bijvoorbeeld voor studenten die momenteel niet in aanmerking komen voor een basisbeurs of energietoeslag vanuit het rijk, maar wel met grote financiële zorgen kampen?

Met name huishoudens met een kleinere beurs en een slecht geïsoleerde woning zullen last blijven houden van de stijgende energiekosten. GroenLinks wil daarom blijven inzetten op verduurzaming en isolatie. Want de duurzaamste energie is de energie die je niet gebruikt. Wij roepen het college daarom op om te blijven inzetten op de huishoudens waar een lage energierekening het grootste verschil maakt. Welke mogelijkheden tot intensiveringen op dit vlak ziet het college?

Inclusie & Diversiteit

GroenLinks heeft de afgelopen jaren steeds het belang van toegankelijkheid en de onlosmakelijke begrippen inclusie en diversiteit benoemd. We zouden willen blijven benadrukken dat de gemeente hier een voorbeeldfunctie in heeft. We hebben met de Leeuwarder Inclusie Agenda en meer recent de uitvoeringsagenda mooie inzet van het college gezien en nu is het tijd om aan de slag te gaan. In het uitvoeringsprogramma staan 4 kostenneutrale uitvoeringslijnen, maar deze lijnen lijken allemaal op de eigen organisatie gericht. Ziet het college ook mogelijkheden om gemeentebreed meer te kunnen beteken vanuit de rol als aanjager van het samenbrengen en vieren van verschillen en wat is hiervoor nodig? Op dit punt overwegen wij met een motie te komen.

Het is inmiddels ruim twee jaar geleden dat we hier het symposium Op weg naar een bereikbare en behulpzame overheid hadden op initiatief van onder anderen mevrouw Molenaar en mevrouw De Koning. Sindsdien hebben we als gemeente landelijke POK-gelden ontvangen om de dienstverlening aan kwetsbare inwoners te verbeteren en zijn er middelen toegekend om overheden te laten samenwerken om balies te bieden aan burgers. Wij horen graag van het college wanneer we als raad meer zicht kunnen krijgen op vernieuwende aanpassingen en verbeterslagen als het gaat om dienstverlening. Want ophalen van informatie is prachtig, maar pas als je daadwerkelijk iets gaat doen met de lessen die je leert, is er sprake van lerend vermogen.

Afronding

Voorzitter, ik kom tot een afronding. GroenLinks wil lessen blijven trekken uit de recente crises, aan de slag blijven en investeren in de toekomst. Zodat iedereen mee kan doen. We zullen daarbij ongetwijfeld moeten prioriteren door krapte op de arbeidsmarkt en gebrek aan grondstoffen en dat gesprek zullen we volgend jaar bij de MTR voeren. Maar dat mag ons er nu niet van weerhouden onze ambities te tonen en gezamenlijk het verschil te maken. Samen kan het.