Voorzitter, het is duidelijk dat 2021 voor een groot deel in het teken van corona zal staan. Zelfs als er een vaccin komt, zijn we nog niet zomaar uit de zorgen. De fractie van PAL GroenLinks wil in de eerste plaats dat we deze coronaperiode op een solidaire manier  doorkomen. Daarnaast willen we oog houden voor de verre toekomst. Als de coronacrisis voorbij is, zijn de klimaatcrisis en de ongelijkheid immers niet verdwenen. Daardoor blijft het statement uit de MTR-brief ook relevant voor deze begroting: we willen sterker, socialer en duurzamer uit de crisis komen.

Financiën

Wat betreft de gemeentelijke financiën zijn we blij dat er structurele maatregelen zijn getroffen en zijn we niet ongelukkig met de tussenstand over 2020. Wel blijft er veel onzekerheid. We willen het college daarom vragen om ons voorlopig minimaal één keer per kwartaal een update te geven van de financiële situatie. Naast de voorjaarsbrief lijkt het ons verstandig dat we ook in januari een brief krijgen met de duiding van de decembercirculaire.

Armoede en werk

Een paar opmerkingen over werk, armoede en schulden. De komende periode zullen veel mensen hun baan kwijtraken en instromen in de bijstand. Daarbij wordt ook een toename op het gebied van armoede een schulden voorspeld.

-         Hoe bereiden we ons daar op voor?

-         Hoe zorgen we ervoor dat huishoudens met problemen op tijd in beeld komen? Komt er extra capaciteit om de aanvragen af te handelen?

-         En zijn we als overheid effectief genoeg om mensen uit de problemen te houden? Gisteren kwam er van het Nibud nog het pleidooi om de bijstand en het minimumjeugdloon te verhogen en de inkomensondersteuning vanuit gemeenten te verbeteren.

PAL GroenLinks wil dat:

1.     Mensen zich rechtsreeks kunnen melden bij de kredietbank (ipv via Amaryllis)

2.     Daarnaast willen we de mogelijkheden onderzoeken van het opkopen en saneren van schulden door de gemeente of door particulieren

3.     Wat ons betreft wordt de focus bij armoede niet eenzijdig op kinderen gelegd, maar worden huishoudens integraal benaderd. En de focus op kinderen mag niet ten koste gaat van de grote groep alleenstaanden. Ook deze groep verdiend ons inziens meer mogelijkheden om het besteedbaar inkomen te vergroten.

Mijn fractiegenoot Petra Vlutters heeft de armoedebrief geagendeerd om o.a. deze punten te bespreken.

Als het gaat om zelfstandig ondernemers, maakt onze fractie zich ernstig zorgen over cultuur en evenementenbranche. Reserves zijn er in de sector vaak niet en de marges minimaal. Voor velen is dit niet lang vol te houden. Wat gaan we doen om te voorkomen dat bedrijven omvallen en talent naar elders verdwijnen?

Werken vanuit vertrouwen

Wij zien dat de communicatie en bejegeningen met bijstandsgerechtigden verbeterd en rekening wordt gehouden met (geld)stress. Al jaren bepleiten wij een aanpak die uitgaat van vertrouwen, dus we zijn blij met deze ontwikkeling. Maar het kan nog beter! Wij willen dat de overheid toegankelijker en beter bereikbaar wordt. Juist voor mensen die echt in de problemen zitten. Op dit punt komen we met een agenda initiatief. Op dit punt ook nog een vraag over de 90 inwoners die slachtoffer zijn van de toeslagenaffaire. Hebben we deze groep ondertussen goed in beeld? Wat kunnen wij als gemeente bijdragen aan een soepele afhandeling van deze grandioze overheidsmisser?

Sociaal domein (overig)

Als we verder kijken naar het sociaal domein dan is er vanuit PAL GroenLinks steun voor de gerichte aanpak van de bestrijding van laaggeletterdheid. Een goeie zet om een laagdrempelig aanbod bij bedrijven en instellingen te hebben.

Een groep die wat ons betreft extra aandacht verdient zijn de jongeren uit de leeftijd 17-27 met een meervoudige problematiek. Ze zijn erg kwetsbaar en hebben een aanpak nodig die dwars door alle leefgebieden heengaat. Wij zijn daarbij erg gecharmeerd van het concept Skills in de Stad, waarbij huisvesting en een dagaanbod geregeld zijn én leegstaand vastgoed wordt benut. Mijn fractiegenoot Femke Molenaar komt binnenkort samen met andere fracties met een voorstel om dit te bespreken.

Een andere groep die door corona misschien een beetje uit beeld is verdwenen, maar altijd onze aandacht heeft, zijn de vluchtelingen. Statushouders komen in het geheel niet voor in de Begroting, terwijl dit vorig jaar nog een speerpunt van beleid was. Hoe kan dat? Daarnaast blijft er sprake van de een schrijnende problematiek onder uitgeprocedeerde asielzoekers. Op dit punt zullen wij volgende week de motie indienen.

Ongedeelde stad

Waar het in de begroting gaat over planvoorbereiding de Hem wordt gesproken over “een woonsegment dat grotendeels aansluit bij de bestaande buurtschappen”, waarbij er ruimte is voor het dure segment. Sociale woningbouw wordt hier niét genoemd. Nu de Klamp en Unia al in de verkoop zijn, is dit het laatste buurtschap in de Zuidlanden waar de wethouder zijn ambitie voor een ongedeelde stad concreet kan vormgegeven. Wat gaat de wethouder doen om sociale woningbouw hier wel mogelijk te maken?

2021 is ook het jaar voor de invoering van de Omgevingswet. PAL GroenLinks willen deze stelselwijziging aangrijpen om onze werkwijze te vernieuwen. Voor 1 januari 2020 zullen we daarover nog een aantal besluiten als raad moeten nemen, onder andere over het adviesrecht van de raad en over het participatiebeleid. Wij willen daarin als fractie daarin geen afwachtende houding. Op dit punt komen we volgende week met een motie.

Groene stad

Ik heb al genoemd dat we oog willen houden voor de lange termijn. Daarbij is het ook belangrijk dat we ons groene erfgoed beschermen en dat we bomen planten om ons verder voor te bereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Wij zouden graag de campagne MeerBomenNu willen omarmen, waarbij vrijwilligers deze winter minimaal 1 miljoen bomen gratis weggeven voor klimaat en biodiversiteit. Zij zoeken naar plekken om deze bomen tijdelijk onder te brengen. Wij willen het college vragen of ze deze plannen optimaal wil faciliteren met een goed bereikbare locatie. Kunt u dit toezeggen?

Autoluwe binnenstad

In de LC van 23 september lezen we dat “Leeuwarden en Drachten in Top 10 zwaarst getroffen binnensteden”. Tot nu toe wordt gecommuniceerd dat het toerismeseizoen goed heeft uitgepakt voor Leeuwarden en dat de binnenstad er goed voor staat. Wij verwachten dat de gevolgen voor de binnenstad wel eens groot en langdurig kunnen zijn. Immers, waarom zou Leeuwarden een uitzondering zijn? Wij denken dat er een nieuwe agenda voor de binnenstad moet komen en zullen op dit punt met een motie komen.

Thuiswerken zou wel eens blijvertje kunnen zijn. Daardoor is er minder verkeer op de weg en een andere verdeling van de openbare ruimte mogelijk: meer ruimte voor terrassen, voetgangers en fietsers en minder ruimte voor auto’s en fossiele scooters. We willen daarom dat het college ook onverminderd blijft werken aan de autoluwe binnenstad. In 2021 start de uitvoering van een autoluw Gouverneursplein. Welke andere plannen heeft het college in voorbereiding? De Korfmakerstraat werd al genoemd. Gaan we ook leefbaarheid en de horeca stimuleren aan de Tweebaksmarkt en het Ruiterskwartier?

Fietsgemeente 2022

In 2018 communiceerde het college een aantal ambitieuze doelstellingen op het gebied van fietsen:

-         O.a. 20% meer fietsgebruik op de (hoofd-) routes eind 2021 

-         En fietsstad van Nederland worden in 2022

We maken ons zorgen over halen van deze doelstellingen. We zien in het Meerjareninvesteringsprogramma fietsstraten naar achteren schuiven en de gevolgen van de bezuiniging in het MTR-pakket moeten nog worden verwerkt. Liggen we wel op koers? Wat moet er nog gebeuren en staan de plannen voor 2021 wel in verhouding tot de doelstellingen?

Veiligheid

Boa’s worden in 2021 uitgerust met bodycams. Daarnaast horen we binnenkort of Leeuwarden meedoet aan de pilot met de wapenstok. Als PAL GroenLinks zijn wij altijd terughoudend geweest met de inzet van geweldsmiddelen. We volgen deze pilots dan ook kritisch en willen dat ze goed worden geëvalueerd.  Door de burgemeester worden we graag op voorhand geïnformeerd over de evaluatiecriteria die worden gebruikt, zoda wij ook weten waar de pilots straks op worden beoordeeld.

Tot slot

Tot slot willen we nog een compliment geven aan de ambtelijke dienst voor het opstellen van de Begroting en de snelle beantwoording van de technische vragen. Ook voor hun werkt het dit jaar allemaal anders en ze hebben dat vlot en professioneel gedaan, waarvoor dank!